Στην ελληνική κοινωνία τα τελευταία χρόνια παρατηρείται ένας πολυεθνικός χαρακτήρας.

Όλο και περισσότεροι άνθρωποι μετακινούνται από χώρα σε χώρα είτε λόγω οικονομικών και επαγγελματικών συνθηκών είτε λόγω προσωπικών επιλογών. Η πολυπολιτισμικότητα αποτελεί μια σύγχρονη πραγματικότητα. Κατά συνέπεια, παρουσιάζεται στην Ελλάδα αύξηση των δίγλωσσων παιδιών.

Σύμφωνα με πρόσφατα καταγεγραμμένα στοιχεία, το ποσοστό των δίγλωσσων παιδιών στην Ελλάδα ξεπερνάει το 10% του συνολικού μαθητικού πληθυσμού. Σχεδόν σε κάθε σχολική τάξη φοιτούν 1-4 δίγλωσσα παιδιά.

Έρευνες αποδεικνύουν ότι τα δίγλωσσα παιδιά έχουν διάφορα ακαδημαϊκά πλεονεκτήματα, όπως ικανότητα επίλυσης πιο δύσκολων προβλημάτων, δυνατότητα εκτέλεσης πολλαπλών εργασιών ταυτόχρονα καθώς και αυξημένη νοητική ευελιξία. Επιπλέον τα δίγλωσσα παιδιά έχουν περισσότερες ευκαιρίες καριέρας λόγω αυτού του πλεονεκτήματος.
Όταν λέμε ότι ένα παιδί είναι δίγλωσσο σπάνια εννοούμε ότι η ικανότητά του είναι ίδια και στις δύο γλώσσες. Συνήθως μιλά τη μία και καταλαβαίνει την άλλη, ή μιλά και τις δυο αλλά γράφει ή διαβάζει μόνο στη μία ή εκφράζει καλύτερα τα συναισθήματά του στη μία. Η γλώσσα αυτή χαρακτηρίζεται ως κυρίαρχη και η άλλη ως δευτερεύουσα.

Πότε ένα παιδί μεγαλώνει ως δίγλωσσο:

• Οι γονείς έχουν διαφορετική μητρική γλώσσα (π.χ. ο πατέρας μιλά ελληνικά και η μητέρα αλβανικά)
• Οι γονείς μιλούν την ίδια γλώσσα, αλλά μεγαλώνουν το παιδί σε περιβάλλον που μιλάει άλλη γλώσσα (π.χ. οι δύο γονείς μιλούν ελληνικά και ζουν στην Αγγλία)

Πότε είναι η καλύτερη περίοδος για να μάθει το παιδί μου τη δεύτερη γλώσσα;

Η καλύτερη περίοδος για να μάθει ένα παιδί και τη δεύτερη γλώσσα είναι τα πρώτα χρόνια της ζωής. Αυτό μπορεί να γίνει είτε μαθαίνοντας τις δύο γλώσσες ταυτόχρονα, ή αφού μάθει την πρώτη να ξεκινήσει και τη δεύτερη.

Aν το παιδί μου μεγαλώνει ακούγοντας δύο γλώσσες θα καθυστερήσει να μιλήσει;

Συχνή παρανόηση είναι ότι τα βρέφη που μεγαλώνουν σε περιβάλλον όπου χρησιμοποιούνται δύο γλώσσες παρουσιάζουν καθυστέρηση στην ανάπτυξη του λόγου. Αυτό δεν ισχύει. Τα δίγλωσσα παιδιά ίσως έχουν μια μικρή καθυστέρηση σε σχέση με τον μέσο όρο των παιδιών που μιλάν μόνο μία γλώσσα.
Η καθυστέρηση αυτή θεωρείται εντός των φυσιολογικών ορίων, η ανάπτυξη του λόγου δηλαδή είναι φυσιολογική για την ηλικία τους. Η μικρή καθυστέρηση, αν υπάρχει, υποχωρεί με την ηλικία και στην έναρξη του σχολείου εξαφανίζεται.
Έρευνες δείχνουν ότι μακροπρόθεσμα η έκθεση σε δίγλωσσο περιβάλλον περισσότερο διευκολύνει παρά παρεμποδίζει τη γλωσσική ανάπτυξη.

Το παιδί μου μπερδεύει στην ίδια πρόταση λέξεις και από τις δύο γλώσσες

Τα παιδιά που μεγαλώνουν σε δίγλωσσο περιβάλλον δεν μπερδεύονται. Ήδη από τη βρεφική ηλικία μπορούν να ξεχωρίσουν τη μία γλώσσα από την άλλη. Ορισμένες φορές όμως μπορεί να χρησιμοποιούν λέξεις από τη μία γλώσσα ενώ μιλάν την άλλη (π.χ. θέλω τη doll μου) αλλά αυτό είναι αποτέλεσμα ευκολίας και όχι μπερδέματος. Όταν τα παιδιά αυτά μιλούν με κάποιον που ξέρει μόνο τη μία γλώσσα προσέχουν να χρησιμοποιούν λέξεις μόνο εκείνης της γλώσσας.

Θα μιλά το παιδί μου καλά και τις δύο γλώσσες;

Τα δίγλωσσα παιδιά ποτέ δεν εκτίθενται το ίδιο στις δύο γλώσσες. Πάντα η μία είναι κατά κάποιο τρόπο πιο «σημαντική». Για παράδειγμα, ένα παιδί που μεγαλώνει στην Αγγλία από Έλληνες γονείς θα ακούει περισσότερο αγγλικά στο περιβάλλον (σχολείο, φίλοι, τηλεόραση) και λιγότερο ελληνικά. Γι’ αυτό είναι σημαντικό τα παιδιά να ακούν όσο περισσότερο γίνεται την λιγότερο κυρίαρχη γλώσσα. Αυτό θέλει δουλειά από την πλευρά των γονιών που πρέπει όμως να γίνεται με διασκεδαστικό τρόπο. Η τηλεόραση, η μουσική ή τα βίντεο μπορούν μόνο βοηθήσουν, χωρίς την ανθρώπινη διαδραστικότητα δε φτάνουν.

Πώς να βοηθήσω το παιδί μου να γίνει δίγλωσσο;

Σε περίπτωση που ο κάθε γονιός μιλά διαφορετική γλώσσα μπορεί να εφαρμοστεί το σύστημα «ένας γονιός-μία γλώσσα», όπου τα παιδιά μιλάν μία γλώσσα με τον κάθε γονιό.

• Μειονέκτημα αυτής της μεθόδου είναι ότι συχνά η γλώσσα που μιλά ο ένας γονιός είναι η γλώσσα που μιλά και το περιβάλλον και συνήθως καταλαβαίνει και ο άλλος γονιός. Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να δίνονται πολλές ευκαιρίες για να μιλάν τα παιδιά τη λιγότερο συχνή γλώσσα, ώστε να εκθέτονται σε αυτή, να τη μάθουν και να μη τη θεωρούν υποδεέστερη.

Άλλος τρόπος για να γίνει ένα παιδί δίγλωσσο είναι να χρησιμοποιείται η μία γλώσσα στο σπίτι και η άλλη έξω από αυτό (π.χ. ελληνικά στο σπίτι και αγγλικά έξω από αυτό)
Εναλλακτικά μπορεί να οριστεί η μία γλώσσα να μιλιέται σε καθορισμένες χρονικές στιγμές. Τις καθημερινές μιλάμε αγγλικά και τα σαββατοκύριακα ελληνικά ή σε καθορισμένα θέματα όπως χρησιμοποιούμε αγγλικά για τα θέματα του σχολείου και ελληνικά σε προσωπικά θέματα και στις οικογενειακές δραστηριότητες.

«Η διγλωσσία αποτελεί ένα εκπληκτικό μικροσκόπιο για τη διερεύνηση του ανθρώπινου εγκεφάλου» 
Λόρα Αν Πετίτο,
Νευροεπιστήμονας στο Πανεπιστήμιο Γκαλοντέτ της Ουάσιγκτον.