Το άσθμα είναι μια φλεγμονή των αεραγωγών, δηλαδή των μικρών “σωλήνων” που μεταφέρουν τον αέρα μέσα στους πνεύμονες. Η φλεγμονή αυτή είναι χρόνια, δηλαδή το παιδί την έχει για μεγάλο χρονικό διάστημα, ίσως και σαν ενήλικας και παρουσιάζει εξάρσεις και υφέσεις.

Μπορεί να παρουσιαστεί σε διάφορες μορφές, από ήπια έως σοβαρή. Το παιδικό άσθμα δεν είναι μια διαφορετική ασθένεια από το άσθμα στους ενήλικες, ωστόσο, τα παιδιά αντιμετωπίζουν μοναδικές προκλήσεις.  

Με τη σωστή αντιμετώπιση, εσείς και το παιδί σας μπορείτε να διατηρήσετε τα συμπτώματα υπό έλεγχο, να διασφαλίσετε μια ομαλή καθημερινότητα, χωρίς περιορισμούς στις δραστηριότητες και να αποτρέψετε πιθανή επιβάρυνση στους αναπτυσσόμενους πνεύμονες.

Πώς προκαλείται

Κατά τη διάρκεια μια έξαρσης άσθματος οι αεραγωγοί συσπώνται με αποτέλεσμα να μικραίνει η διάμετρός τους και να περνάει μικρότερη ποσότητα αέρα. Επιπλέον, το εσωτερικό τους περίβλημα, ο βλεννογόνος. εμφανίζει οίδημα (διογκώνετα) και παράγει βλέννη, που στενεύει ακόμη περισσότερο τον αεραγωγό και δυσκολεύει ακόμη περισσότερο την δίοδο του αέρα, με τελικό αποτέλεσμα το παιδί να δυσκολεύεται στην αναπνοή.

Συμπτώματα

Τα πιο κοινά συμπτώματα του άσθματος περιλαμβάνουν:

• Συχνό βήχα, που μπορεί είτε να επιδεινώνεται σιγά σιγά ή να είναι έντονος από την αρχή. Χαρακτηριστικό αυτού του βήχα είναι ότι συνήθως επιδεινώνεται το βράδυ ή μετά από άσκηση.
•  Συριγμός κατά την εκπνοή. Αυτός είναι ένας ήχος σφυρίγματος που ακούγεται όταν το παιδί εκπνέει.
• Δυσκολία στην αναπνοή. Σε μεγαλύτερη ηλικία τα παιδιά αναφέρουν ότι δε τους φτάνει η ανάσα , ενώ μικρότερα παιδιά αναπνέουν γρήγορα  σα λαχανιασμένα, ή θα δείτε εσείς τις κατώτερες πλευρές να μπαίνουν προς τα μέσα όπως συμβαίνει όταν λαχανιάζουμε μετά από τρέξιμο.
• Σφίξιμο στο στήθος

Στο άσθμα στα παιδιά επίσης μπορεί να παρατηρηθεί:

• Δυσκολία στον ύπνο λόγω δύσπνοιας, βήχα ή συριγμού.
• Κρίσεις βήχα που επιδεινώνονται μετά από ιογενής λοιμώξεις του αναπνευστικού.
• Καθυστερημένη ανάρρωση (βήχας που διαιρεί 2-3 εβδομάδες) μετά από λοίμωξη του αναπνευστικού.
• Δυσκολία στην αναπνοή που εμποδίζει το παιχνίδι ή την άσκηση.
• Κόπωση, η οποία μπορεί να οφείλεται σε κακό ύπνο.

Τα σημεία και τα συμπτώματα του άσθματος διαφέρουν από παιδί σε παιδί και μπορεί να επιδεινωθούν ή να καλυτερέψουν με την πάροδο του χρόνου. Το παιδί σας μπορεί να έχει μόνο μία ένδειξη, όπως παρατεταμένο βήχα ή δυσκολία στην άσκηση ή τα συμπτώματα που αναφέρθηκαν να έχουν άλλη αιτία.

Αιτίες άσθματος

Οι αιτίες του παιδικού άσθματος δεν είναι πλήρως κατανοητές. Μερικοί παράγοντες που πιστεύεται ότι εμπλέκονται είναι:

• Κληρονομικοί παράγοντες.- Παιδιά με οικογενειακό ιστορικό αλλεργιών, δηλαδή με γονείς ή αδερφάκια που έχουν αλλεργίες ή άσθμα είναι πολύ πιο πιθανό να εμφανίσουν άσθμα.
• Έκθεση σε αλλεργιογόνα
• Συχνές λοιμώξεις του αναπνευστικού σε μικρή ηλικία
• Έκθεση σε ερεθιστικούς περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως ο καπνός του τσιγάρου ή ατμοσφαιρική ρύπανση
•  Μερικές φορές, τα συμπτώματα του άσθματος εμφανίζονται χωρίς εμφανή ερεθίσματα.

Συχνά τα παιδιά που έχουν άσθμα μπορεί να έχουν και άλλα “αλλεργικά νοσήματα”, όπως αλλεργία σε τροφές, εποχική αλλεργική ρινίτιδα ή δερματικές αλλεργίες και έκζεμα.

Πότε να επικοινωνήσετε με τον παιδίατρό σας

Κλείστε ένα ραντεβού με τον γιατρό εάν παρατηρήσετε:

→ Βήχα που είναι συνεχής, διαλείπων ή φαίνεται να συνδέεται με τη σωματική δραστηριότητα

→ Συριγμό ή σφύριγμα όταν το παιδί σας εκπνέει

→ Δύσπνοια ή γρήγορη αναπνοή

→ Παράπονα για σφίξιμο στο στήθος

Πότε να αναζητήσετε επείγουσα θεραπεία

Σε σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να δείτε το στήθος και τα πλευρά του παιδιού σας να τραβιούνται προς τα μέσα καθώς δυσκολεύεται να αναπνεύσει. Το παιδί σας μπορεί να έχει αυξημένο καρδιακό παλμό, εφίδρωση και πόνο στο στήθος. Ζητήστε επείγουσα φροντίδα εάν το παιδί σας:

⊗ Χρησιμοποιεί τους κοιλιακούς μύες για να αναπνέει

⊗ Έχει διευρυμένα ρουθούνια όταν εισπνέει

⊗ Προσπαθεί τόσο σκληρά να αναπνεύσει που η κοιλιά αναρροφάται κάτω από τα πλευρά όταν εισπνέει Ακόμα κι αν το παιδί σας δεν έχει διαγνωστεί με άσθμα, αναζητήστε αμέσως ιατρική βοήθεια εάν έχει δυσκολία στην αναπνοή.

Αν και τα επεισόδια άσθματος ποικίλλουν σε βαρύτητα, οι κρίσεις άσθματος μπορεί να ξεκινήσουν με βήχα, ο οποίος εξελίσσεται σε συριγμό και δύσκολη αναπνοή.

Πρόληψη

Ο προσεκτικός σχεδιασμός και η αποφυγή των πυροδοτήσεων άσθματος είναι οι καλύτεροι τρόποι για την πρόληψη των κρίσεων άσθματος.

→ Περιορίστε την έκθεση σε παράγοντες που προκαλούν άσθμα όπως αλλεργιογόνα, σκόνη, μούχλα και κατοικίδια ζώα.

→ Μην επιτρέπετε το κάπνισμα γύρω από το παιδί σας. Η έκθεση στον καπνό του τσιγάρου κατά τη βρεφική ηλικία είναι ένας ισχυρός παράγοντας κινδύνου για το παιδικό άσθμα, καθώς και ένα κοινό έναυσμα για κρίσεις άσθματος.

→ Ενθαρρύνετε το παιδί σας να είναι δραστήριο. Εφόσον το άσθμα του παιδιού σας είναι καλά ελεγχόμενο, η τακτική σωματική δραστηριότητα μπορεί να βοηθήσει τους πνεύμονες να λειτουργούν πιο αποτελεσματικά.

→ Εκπαιδεύστε το παιδί και την οικογένεια σχετικά με τη χρήση των φαρμάκων και την αναγνώριση των συμπτωμάτων κρίσης άσθματος.

→ Προγραμματίστε τακτικές εξετάσεις  στο γιατρό.  Το άσθμα αλλάζει με την πάροδο του χρόνου. Η συμβουλή του γιατρού μπορεί να σας βοηθήσει να κάνετε τις απαραίτητες προσαρμογές στη θεραπεία για να διατηρήσετε τα συμπτώματα υπό έλεγχο.