Τα βρέφη και μικρά νήπια ορισμένες φορές μπορεί να δαγκώνουν, συμπεριφορά που συχνά είναι ανησυχητική για τους γονείς! Ευτυχώς τις περισσότερες φορές αποτελεί τυπική συμπεριφορά της πρώιμης παιδικής ηλικίας, που υποχωρεί καθώς το παιδί μεγαλώνει. Είναι πιο συχνό σε βρέφη και μικρά νήπια και γίνεται λιγότερο κοινό αργότερα. Οι γονείς συχνά αναρωτιούνται ποια είναι η «φυσιολογική» συμπεριφορά δαγκώματος και πότε πρέπει να ανησυχούν. Όταν με ρωτούν αυτό, εξηγώ ποια είναι τα βασικά του δαγκώματος σε βρέφη και νήπια:

• Το δάγκωμα είναι ένα φυσιολογικό μέρος της παιδικής ανάπτυξης.
• Τα μικρά παιδιά δαγκώνουν για πολλούς και διαφορετικούς λόγους, από την οδοντοφυΐα μέχρι να δουν τι αντίδραση θα προκαλέσει.
• Πολλά παιδιά μεταξύ 1 και 3 ετών περνούν μια περίοδο δαγκώματος, την οποία τελικά ξεπερνούν.

Ωστόσο, το δάγκωμα είναι κάτι που θέλετε να αποθαρρύνετε. Ευτυχώς, υπάρχουν τρόποι να αποτρέψετε το παιδί σας να σταματήσει σιγά σιγά αυτή τη συνήθεια.

Γιατί τα παιδιά δαγκώνουν

Τα παιδιά δαγκώνουν για διάφορους λόγους και τις περισσότερες φορές αυτή η συμπεριφορά δεν κρύβει κακή πρόθεση.

• Πονάνε. Όταν τα μωρά δαγκώνουν, συνήθως είναι λόγω της οδοντοφυΐας. Το κάνουν απλώς για να ανακουφίσουν τον πόνο από τα πρησμένα, τρυφερά ούλα τους.
• Εξερευνούν τον κόσμο τους. Τα πολύ μικρά παιδιά χρησιμοποιούν το στόμα τους για να εξερευνήσουν, όπως και τα χέρια τους. Σχεδόν ό,τι μαζεύουν τα βρέφη ή τα νήπια καταλήγουν τελικά στο στόμα τους. Τα παιδιά αυτής της ηλικίας δεν είναι ακόμη σε θέση να εμποδίσουν τον εαυτό τους να δαγκώσει το αντικείμενο που τους ενδιαφέρει.
• Ψάχνουν για αντίδραση. Μέρος της εξερεύνησης είναι η περιέργεια. Τα νήπια πειραματίζονται για να δουν τι είδους αντίδραση θα προκαλέσουν οι πράξεις τους. Θα δαγκώσουν έναν φίλο ή αδερφό για να ακούσουν το έκπληκτο επιφώνημα, χωρίς να συνειδητοποιήσουν πόσο οδυνηρή είναι η εμπειρία για αυτό το άτομο.
• Λαχταρούν την προσοχή. Στα μεγαλύτερα παιδιά, το δάγκωμα είναι μόνο μία από τις πολλές λανθασμένες συμπεριφορές που χρησιμοποιούνται για να τραβήξουν την προσοχή. Όταν ένα παιδί αισθάνεται ότι το αγνοούν, οι “παρατηρήσεις” από τους γονείς είναι ένας τρόπος για να τραβήξει την προσοχή – ακόμα κι αν η προσοχή είναι αρνητική παρά θετική.
• Είναι απογοητευμένα. Το δάγκωμα, όπως και το χτύπημα, είναι ένας τρόπος για ορισμένα παιδιά να επιβεβαιωθούν όταν είναι ακόμα πολύ μικρά για να εκφράσουν τα συναισθήματα αποτελεσματικά με λέξεις. Για το παιδί σας, το δάγκωμα είναι ένας τρόπος να πάρει πίσω ένα αγαπημένο παιχνίδι, να σας πει ότι είναι δυστυχισμένο ή να ενημερώσει ένα άλλο παιδί ότι θέλει να μείνει μόνο του.

Πώς να σταματήσετε το δάγκωμα

Προσπαθήστε να το προλάβετε, έτσι ώστε το παιδί σας να είναι λιγότερο πιθανό να δαγκώσει εξαρχής.

• Εάν το μωρό σας υποφέρει εξαιτίας της οδοντοφυΐας, φροντίστε να έχετε πάντα ένα δροσερό δαχτυλίδι οδοντοφυΐας ή πετσέτα, ώστε να είναι λιγότερο πιθανό να δαγκώσει το χέρι κάποιου.
• Αποφύγετε καταστάσεις στις οποίες το παιδί σας μπορεί να γίνει αρκετά ευερέθιστο ώστε να δαγκώσει. Βεβαιωθείτε ότι το παιδί είναι ξεκούραστο, έχει φάει και δε νυστάζει πριν βγείτε έξω για παιχνίδι. Πάρτε μαζί σας ένα σνακ σε περίπτωση που πεινάσει αργότερα. Μερικές φορές, η συντόμευση των δραστηριοτήτων ή το διάλειμμα μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της αυξανόμενης απογοήτευσης που μπορεί να κάνει το παιδί σας να δαγκώνει.
• Μόλις το παιδί σας μεγαλώσει αρκετά, ενθαρρύνετε τη χρήση λέξεων («Είμαι θυμωμένος μαζί σου» ή «Αυτό είναι το παιχνίδι μου») αντί να δαγκώνει. Άλλοι τρόποι έκφρασης της απογοήτευσης ή του θυμού περιλαμβάνουν την αγκαλιά ενός λούτρινου παιχνιδιού.
• Αφιερώστε στο παιδί σας αρκετό χρόνο κατά τη διάρκεια της ημέρας (για παράδειγμα, διαβάζοντας ή παίζοντας μαζί), ώστε να μην δαγκώνει μόνο και μόνο για να τραβήξει την προσοχή. Η πρόσθετη προσοχή είναι ιδιαίτερα σημαντική όταν το παιδί σας περνά από μια σημαντική αλλαγή στη ζωή του, όπως μια μετακόμιση ή το να καλωσορίσει ένα αδερφάκι.
• Ακόμη και με τις καλύτερες προσπάθειες πρόληψης, ενδέχεται να συμβούν περιστατικά δαγκώματος. Όταν το παιδί σας δαγκώνει, ενημερώστε σταθερά το παιδί σας ότι αυτή η συμπεριφορά δεν είναι αποδεκτή λέγοντας: “Όχι. Δεν δαγκώνουμε!” Εξηγήστε ότι το δάγκωμα πληγώνει το άλλο άτομο. Στη συνέχεια απομακρύνετε το παιδί σας από την κατάσταση και δώστε χρόνο στο παιδί να ηρεμήσει.

Εάν δεν μπορείτε να κάνετε το παιδί σας να σταματήσει να δαγκώνει, η συμπεριφορά θα μπορούσε να αρχίσει να έχει αντίκτυπο στο σχολείο και τις σχέσεις. Εσείς ή κάποιος άλλος ενήλικας μπορεί να χρειαστεί να επιβλέπετε στενά τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ του παιδιού σας και άλλων παιδιών. Όταν το δάγκωμα γίνεται συνήθεια ή συνεχίζεται μετά την ηλικία των 4 ή 5 ετών, μπορεί να προέρχεται από ένα πιο σοβαρό συναισθηματικό πρόβλημα. Μιλήστε με τον παιδίατρό σας ή/και ζητήστε τη βοήθεια ενός παιδοψυχολόγου ή παιδοψυχιάτρου.

Τραυματισμός από δάγκωμα 

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνετε για τυχόν τραυματισμό από δάγκωμα είναι να πλύνετε την περιοχή με σαπούνι και νερό. Ακόμη και τα μικρά δόντια μπορούν να πληγώσουν το δέρμα. Εάν το δάγκωμα αιμορραγεί και η πληγή φαίνεται βαθιά, καλέστε το παιδίατρό σας.

Το πώς αντιδρούμε σε μια ανεπιθύμητη συμπεριφορά είναι απίστευτα σημαντικό. Αν  δώσουμε στο παιδί πολλή προσοχή, έστω και αρνητική, θα ενισχύσουμε ακούσια τη συμπεριφορά. Δεν μπορούμε όμως να το αγνοήσουμε. Ήρεμες, απλές και σύντομες φράσεις λειτουργούν καλύτερα.

Δώστε τους ήρεμα ένα σύντομο “τάιμ άουτ” και ενημερώστε τους ότι αυτή η συμπεριφορά δεν είναι αποδεκτή. Στη συνέχεια, διδάξτε τους τη σωστή συμπεριφορά, χρησιμοποιώντας απλές λέξεις. Μερικές φορές το κάνουμε πιο περίπλοκο από όσο χρειάζεται και σταματούν να μας ακούν. “Δεν είναι ωραίο να δαγκώνεις. Πονάει.”

Ενισχύστε την καλή συμπεριφορά με αυτοκόλλητα ή/και λέξεις, όταν επιστρέφουν στο παιχνίδι. 

Εάν μπορούμε να κατανοήσουμε τι το προκαλεί, δηλαδή ποια ερεθίσματα, μπορεί να είμαστε σε θέση να προβλέψουμε πότε θα συμβεί και να επέμβουμε πριν συμβεί, αποσπώντας τους την προσοχή με κάτι άλλο.

Η ουσία είναι ότι ως επί το πλείστον, το δάγκωμα σε βρέφη και μικρά νήπια είναι μια τυπική συμπεριφορά. Εάν ανησυχείτε για τη συμπεριφορά του παιδιού σας, συγκεντρώστε όσες περισσότερες πληροφορίες μπορείτε. Στη συνέχεια, μιλήστε με τον παιδίατρό σας. Αυτός θα σας δώσει κατάλληλες αναπτυξιακά συμβουλές. Είναι θέμα οδοντοφυΐας; Είναι θέμα γλώσσας; Μπορούν να σας υποδείξουν προς τη σωστή κατεύθυνση. Εάν ο γιατρός του παιδιού σας πιστεύει ότι το παιδί σας είναι πολύ μεγάλο για να δαγκώνει ή ότι αντιμετωπίζει σοβαρές αρνητικές συνέπειες από τη συμπεριφορά του (πχ αν του ζητήθηκε να φύγει από το νηπιαγωγείο), μπορεί να κάνει μια παραπομπή σε παιδοψυχολόγο.